درسا بخشندگی: علی لواسانی معتقد است ارتباط سازنده میان معمار، مجسمهساز، نقاش، موسیقیدان و سایر هنرمندان در دیگر عرصههای هنری میتواند موجب پیشرفت معماری شود و مانند گذشته خط فکری جدیدی به حوزه معماری بدهد
گروه معماری هنرآنلاین:
علی لواسانی سال ۲۰۱۵ استودیو معماری آلادیزاین را تأسیس کرد.او از ۱۳۹۳ تاکنون در زمینه طراحی صنعتی، نقاشی و به ویژه طراحی و معماری با اجرای پروژههای مسکونی، تجاری و فضای باز فعالیت داشته است. لواسانی، معماری را به عنوان هنر و دانشی برای بهبود زندگی، شهرها و ساختمانها تعریف میکند و از طریق تجزیه و تحلیل مسائلی چون فرهنگ، آب و هوا، شرایط اجتماعی و اقتصادی سعی در بهبود زندگی انسانهای معاصر دارد.ارهای او بارها در جوایز و مسابقات مختلف داخلی و خارجی درخشیدهاند. از جمله پروژههای لواسانی که برنده جوایز معماری یا طرح برگزیده شدهاند، میتوان به پروژه مقام دوم طراحی مبلمان شهری گائودی-اسپانیا ۲۰۱۹، مقام سوم رقابت طراحی مبلمان ایران ۱۴۰۰، تقدیرشده در رقابت طراحی مدارس دولتی هند ۲۰۲۰، فینالیست رقابت معماری خانه کوچک کانادا ۲۰۲۰ اشاره کرد. آنچه میخوانید گفتوگوی هنرآنلاین با این معمار و شهرساز است.
اجازه دهید ابتدا بحث را از نحوه ورود شما به عرصه معماری آغاز کنیم. چطور وارد حوزه معماری شدید و چه عواملی شما را به این سمت جذب کرد؟
من از دوران راهنمایی و دبیرستان به معماری علاقهمند بودم و فقط میخواستم وارد این حوزه شوم. با توجه به اینکه شغل پدرم معماری تجربی بود، ما ساختمانها، ساختوساز و دانشگاه معماری را میدیدیم، سر ساختمان میرفتیم و من همیشه علاقه داشتم وارد این حرفه شوم. اما در ادامه سمت معماری نرفتم و لیسانسم را در زمینه مهندسی صنایع گرفتم و در همین زمینه نیز مشغول فعالیت شدم. متأسفانه از آنجا که به صنایع علاقه نداشتم، هر چه پیشتر میرفتم بیشتر متوجه این مساله میشدم، تا زمانی که با یک درس به نام کنترل پروژه در زمینه صنایع مواجه شدم. این درس باعث تغییر دیدگاه من شد بهگونهای که متوجه شدم میتوانم صنایع را از دید معماری دنبال و در صنعت ساختمان شروع به کار کنم. به طبع در ادامه مسیر در شرکتهای خوبی نیز مشغول به کار شدم اما در نهایت این دغدغه در ذهن من باقی ماند و این شغل را رها کردم.
در دانشگاه آزاد قزوین، فوق لیسانس معماری را تمام کردم و از همان سال اول که قبول شدم، شروع به معماری و ساختوساز کردم و در کنار آن نقاشی کشیدن را نیز شروع کردم. پدرم به صورت حرفهای در زمینه معماری فعالیت میکردند و یک پروژه را به صورت نیمهحرفهای به من سپردند. یکی از مزایای کار این بود که به من یک دید صنعتی مانند طراحی صنعتی و نقشهکشی صنعتی داد. از جهتی کارشناسی ارشد معماری به من کمک کرد بتوانم راحتتر کار کنم، به عبارتی کار برای من با توجه به اینکه طراحی صنعتی میکردم راحت بود. در نهایت من از هر دو تخصص یعنی طراحی صنعتی و معماری استفاده کردم.
البته جدا از این، یکی از مشکلات معمارهای ایرانی این است که زمانبندی مناسبی ندارند و در بسیاری از کارها به دلیل اینکه کنترل پروژه و مدیریت پروژه مناسب نیست با مشکل مواجه میشوند. به دلیل علاقه من به این درس، کارفرما از نظر مدیریت پروژه با من به مشکل برنمیخورد و این به دلیل تحصیل در رشته صنایع بود که در این زمینه به من کمک کرد، همچنین هر چه در کار پیش رفتم متوجه شدم که قسمت بوده من در این رشته تحصیل کنم.
در مقطع کارشناسی ارشد پایاننامه شما به چه موضوعی اختصاص داشت؟
موضوع، طراحی مجتمع مسکونی با رویکرد حس سرزندگی در منطقه یک و تعاملات اجتماعی بود. یکی از دغدغههای من این است که مثلاً در شرایط فعلی معماری از دید مدرن و کلاسیک که یک سری مهندسان انجام میدهند، تزئینات بسیار زیادی دارد حتی در دید مدرن نیز همینطور است. اما معماری باید مانند معماری سنتی ما و معماری مدرنیته اروپایی طوری باشد که در کنار آن سادگی و خلوص بتواند مردم را جذب کند و این مساله در شرایط کنونی آنگونه که باید برای مردم اتفاق نمیافتد.
یکی از مباحثی که در معماری دهه اخیر بسیار پررنگ شده، معماری بومی و منطبق با زندگی نسبتاً مدرن امروزی است. در آثار شما توجه به بومیسازی و استفاده از مصالح بومی دیده میشود. به نظر شما چطور میتوان یک معماری بومی با زبان مدرن در ایران داشت؟
در تعریفی که از معماری وجود دارد، این رشته یکی از شاخههای مهم آن هنر است اما متأسفانه هنر از معماری بسیار دور شده است. از نظر من ارتباط سازنده میان معمار، مجسمهساز، نقاش، موسیقیدان و سایر هنرمندان در دیگر عرصههای هنری میتواند موجب پیشرفت معماری شود و مانند گذشته خط فکری جدیدی به حوزه معماری بدهد. خوشبختانه من این فرصت را داشتم که با اساتید نقاشی و مجسمهساز خوبی کار و با آنها ارتباط برقرار کنم اما متأسفانه معماران نشستهای کمی با هنرمندان بزرگ دارند و این ارتباط میتواند کمک کند که خط فکری معماری ما به بلوغ فکری گذشته برسد. نمای ساختمانها ابژههایی هستند که در سطح شهر وجود دارد و وقتی شما از کنار آن نما حرکت میکنید، گویی یک مجسمه در سطح شهر میبینید. هر ساختمان بیانگر یک مجسمه یا تابلو نقاشی است که در سطح شهر وجود دارد، پس بسیار مهم است که ارتباط سازنده میان هنرمند و معمار به وجود بیاید یا سلسله نشستهای خوبی در این زمینه برگزار شود که باعث بالا رفتن سطح کیفی ما میشود و مطمئناً هنرمندان نیز بسیار به این موضوع که با معماران در ارتباط باشند علاقه دارند، من این مساله را از صحبتهایی که با هنرمندان داشتم متوجه شدم اما متأسفانه این راه باز نیست. این ارتباط و همفکری با آنها باعث میشود ما سازههای خیلی بهتری به جود بیاوریم و به طبع مردم شهر شرایط بهتری مانند گذشته که در مکانهای خوبی که زندگی میکردند تجربه کنند.
کارنامه شما نشان میدهد در رویدادهای مختلف شرکت کردید و بسیار فعالید. سال ۲۰۲۰ موفق به کسب مقام دوم در رقابت طراحی مبلمان شهری شدید. از نگاه داوران چه نکاتی در آثار شما وجود داشت که باعث موفقیت در این مسابقه شد؟
یکی از مهمترین مواردی که من سعی میکنم در پروژهها، طراحی مبلمان، طراحی صنعتی، طراحی ساختمان و سایر فعالیتها رعایت کنم و برایم بسیار مهم بوده، این است که با یک خلوصی بتوان یک طرحی را بیان کرد و این کاری است که مدرنیته انجام میدهد، یعنی همه چیز بر اساس خلوص هست. شعاری که برای دفتر ما طراحی شده نیز بر همین اساس است؛ «به سادگی، شیک زندگی کن». نیاز به اضافهکاری و عوامفریبی نیست، اگر ما بتوانیم با مردم ساده صحبت کنیم و آنها جزئیات را ببینند و آن را درک کنند، اینگونه میتوانیم یک بازخورد مثبت بگیریم. کار اسپانیا نیز همینطور بود؛ یک حجم ساده مکعب که در دل زمین فرورفته بود و نشیمنهایی در آن ایجاد شده بود، از دید داوران همان قضیه سادگی است که به نحو احسن در اثر بیان شده است
بازخورد این رویداد در داخل کشور چگونه بود؟
من آدمی نیستم که روابط پیچیده و گسترده داشته باشم و این مساله بازخورد مثبت نداشت. کما اینکه من همان کار را در مسابقات مشهد برای حرم امام رضا(ع) ارسال کردم و هیچ اتفاقی نیفتاد. طراحی این مبلمان شهری با یک سری تغییرات کلی و تغییر در جزئیات بود که متأسفانه در مسابقات داخلی هیچ توجهی به آنها نشد. همچنین ما یک نمونه دیگر داشتیم که در رقابت خردسرای فردوسی شرکت کردیم. کار ما از نظر حجمی و پلانی فوقالعاده بود بسیار فکر کرده بودیم، همان خلوص و سادگی در کار بود و از دید مهندسی بررسی شده بود، همچنین درباره خردسرای فردوسی نیز مطالعاتی انجام دادیم و در ایران ارائه کردیم که هیچ اتفاقی نیفتاد اما طرح پیشنهادی ما برای فرهنگسرای ایرانیان مقیم سیاتل در آمریکا، فینالیست شد
با طرح شهر عمودی برای مهاجران غیرقانونی در مسابقه ایوولوشرکت کردید لطفاً در مورد این طرح بیشتر توضیح دهید
این طرح را برای رقابت ایوولو_2021 ارائه کرده بودیم. یکی از دغدغههایی است که در سطح جهانی وجود دارد این است که اروپا معمولاً به مهاجرهای غیرقانونی که از کشورهای خاورمیانه مانند افغانستان، سوریه و حتی ایران هستند اعتماد نمیکند و به آنها به دید مجرم و انسانهایی که میخواهند فضا شهری را به هم بریزند نگاه میکند، همچنین درباره این افراد تبعیض نژادی وجود دارد. با توجه به این مسئله من یکسری برجهایی را در نظر گرفتم که این افراد بتوانند در شهر ساکن شوند و کارگاههایی داشته باشند که در همین جهت تولیداتی انجام دهند، تولیداتی که برای مهاجران رزق و روزی به همراه داشته باشد. این کارگاهها شامل فعالیتهایی مرتبط با مزرعه، چوب، فلز و… باشد که اروپاییها نیز کمتر انجام میدهند در آن کارگاهها انجام شود، در مجموعه تجاری که در قسمت پایین مجتمع قرار دارد آثار به فروش گذاشته شود و با قیمت مناسبتری نسبت به اروپا در آنجا عرضه شود که مردم بتوانند زندگی خود را بگذرانند. در همین حین در طول یک یا دو سال در همان مکان فرهنگسازی برای کودکان و خانوادهها صورت بگیرد که بتوانند به سطح کشور و شهر وارد شوند، زیرا دغدغهای که اروپا دارد این است که مهاجران از لحاظ فرهنگی با مردم اروپا یکی نیستند و دغدغه منطقی هست، همچنین با توجه به زمانی که در آن شرایط و فضا پشت سر میگذارند از لحاظ فرهنگسازی بروز میشوند و میتوانند با مردم آن شهر و کشور تعاملات داشته باشند. در کنار این مسائل آموزش زبان و تمام نیازهای یک انسان را در آن برج داشته باشند و سپس وارد جامعه شوند.
این طرح به چه مرحلهای رسیده است؟
در رقابت ایوولو_2021 بیشتر دغدغه آنها کمبود آب، شرایط پایداری و گرم شدن زمین و آب شدن یخها بود که با توجه به این قضیه در نتیجه کار ما مقامی نیاورد. ما امسال نیز با یک دیدگاه دیگر شرکت کردیم، علاوه بر مسابقات ایوولو، در یک مسابقه کانسپچوال در آمریکا شرکت کردیم. طرح امسال را در خود تهران در نظر گرفتیم و به مشکل زلزله پرداختیم که به نظرم دیدگاه خوبی را به جامعه دانشآموزی ایرانیان میدهد که دیدگاه ما را ببینند. فکر میکنم تا یک ماه دیگر نتایج مشخص شود و بدانیم چگونه نمایش دهیم
